Welkom op deze site over verloopfilters! Hier vindt u alles wat u wilt weten over grijsverloop filters (gradual ND filters) en kleurverloop filters (gradual color filters).

Wat is een camerafilter?

Een camerafilter is een rond stukje glas in een vatting met schroefdraad. Deze vatting is meestal gemaakt van metaal. Dit filter wordt voor op een cameralens gedraaid en voegt een bepaald effect toe aan de foto.

Soms is dit een sfeervol effect, dat eventueel ook achteraf met de computer na te bootsen is door de foto na te bewerken in een beeldbewerkingsprogramma. Maar meestal zorgt het filter ervoor dat ongewenste effecten achterwege blijven (denk aan onscherpte door UV-licht) die achteraf niet meer met de computer te herstellen zijn.

Veel gebruikte filters zijn UV filters, Polarisatiefilters, Grijsfilters en Verloopfilters.

Wat is een verloopfilter?

Een verloopfilter is een type camerafilter dat van glashelder verloopt naar een bepaald effect. Het resultaat is dat aan de ene kant van de foto geen merkbaar effect optreedt, en aan de andere kant wel. Het effect verloopt geleidelijk. Doordat de foto er aan de ene kant dus anders uitziet dan aan de andere, zijn vele spannende effecten te bereiken. Ze zijn draaibaar, wat betekent dat als het filter op de camera is gemonteerd, je het donkere/gekleurde gedeelte 360 graden kunt draaien. Je kunt dan zelf bepalen welk deel van de foto neutraal is en op welk deel het verloopfilter invloed heeft: links, rechts, onder, boven of ergens tussenin.

Grijsverloopfilter

Om goed uit te leggen wat een grijsverloopfilter (ook wel gradual ND of gradual neutral density filter genoemd) is, moeten we even kort uitleggen wat een grijsfilter is. Een grijsfilter (ook wel ND-filter of neutral density-filter genoemd) is een soort zonnebril voor je cameralens. Er valt dus minder licht op de sensor. Het woord “neutral” wil zeggen dat er geen ander effect aan de foto wordt gegeven dan een vermindering van het licht. De kleuren blijven dus hetzelfde.

Doordat er minder licht op de sensor valt, kan je werken met een langere sluitertijd. De meest gebruikte toepassing is het vastleggen van beweging. Door bijvoorbeeld een waterval met een langere sluitertijd te fotograferen, lijkt het te bewegen. Het wordt een stroom, in plaats van een verzameling vallende “bevroren” druppels. Doordat het filter dus licht tegenhoudt, kan de camera anders omgaan met dit licht.

Een grijsverloopfilter kun je gebruiken door het donkere (grijze) gedeelte te gebruiken om de lucht te fotograferen en het neutrale (heldere) gedeelte voor het landschap. De camera zal dan tot een andere lichtmeting komen en je krijgt mooie, dik aangezette luchten die erg afsteken tegen het landschap. Hierdoor komt het landschap beter uit en ziet de foto er sfeervoller uit.

In de foto hiernaast is links het donkere gedeelte aan de onderkant gebruikt en rechts omgekeerd, om het verschil aan te geven.

Een grijsverloopfilter kan je dus gebruiken om een zeer heldere lucht (veel zonlicht) wat donkerder te maken zodat het landschap beter tot zijn recht komt. Bij bewolkt weer heeft het een dramatisch effect. Dik aangezette wolkenpartijen geven de foto een stemmige sfeer. Bij het TV-programma Top Gear zijn veel reportages gefilmd met grijsverloopfilters om de (vaak felgekleurde) bolides mooi tegen de lucht en het landschap te laten afsteken.

Kleurverloopfilter

Een kleurverloopfilter verloopt net als een grijsverloopfilter geleidelijk van neutraal (helder) naar een bepaalde kleur. Ook deze filters zijn draaibaar, zodat je zelf kunt bepalen waar het gekleurde gedeelte zich bevindt. Hiermee kunt je dus de lucht een bepaalde tint geven, of juist de zijkant van de foto, al naar gelang het onderwerp dat je aan het fotograferen bent.

Met een kleurverloopfilter kun je bijvoorbeeld de kleur van de lucht accentueren. Bij een ondergaande zon ligt het dus voor de hand een rood of bruin (tobacco) kleurverloopfilter te gebruiken. Maar je kunt ook kiezen voor een compleet andere kleur, om een surrealistisch effect te krijgen.

Kleurverloopfilters worden vaak gebruikt bij het fotograferen van landschappen, modellen en auto’s.

Op de foto hiernaast is een bruin (tobacco) filter gebruikt samen met een blauw kleurverloopfilter. Dit kan, omdat de filters behalve aan de achterkant – waarmee je het op de lens schroeft – ook aan de voorzijde schroefdraad hebben. Het schroefdraad aan de voorzijde heeft dezelfde diameter.

Hierdoor kun je dus meerdere filters tegelijk gebruiken. Het is ook mogelijk om meerdere soorten filters te combineren, denk aan een grijsfilter met een kleurverloopfilter, enz.

De juiste filtermaat kiezen

Wilt u weten of voor uw camera een bepaald filter te krijgen is? De keus voor een filter is gemakkelijk. Maar dan nog de juiste maat! Gelukkig is dit erg eenvoudig te bepalen. Alle camerafilters hebben schroefdraad. Dit zijn standaardmaten die corresponderen met het schroefdraad dat zich aan de voorzijde van vrijwel iedere camera bevindt. Als u dus de schroefdraadmaat van uw cameralens weet, weet u welke accessoires (filters, zonnekappen, lensdoppen etc.) u moet hebben.

Vaak staat het op de lens geschreven, bijvoorbeeld ø58 betekent een diameter (schroefdraad) van 58 mm. Bij nagenoeg alle spiegelreflex lenzen is dit het geval. Staat het niet op de lens? Kijk dan of het in de handleiding vermeld staat, of aan de binnenzijde van de lensdop. Ook kunt u op de website van de fabrikant kijken.

Ronde filters versus vierkante filters

Naast ronde filters, die op het filter-schroefdraad op de lens worden gedraaid, bestaan er ook vierkante filters. Deze worden in een filterhouder geklikt. Dit filtersysteem wordt onder andere gemaakt door Cokin, Lee en 84.5mm.

Voordeel van vierkante filters

Het voordeel hiervan is dat je alle filters passen op alle lenzen (met verschillende lensdiameters). Stel, je hebt 10 leuke 84.5mm camerafilters met een filterhouder en een adapterring voor een lens met diameter ø 62 mm. Als je een nieuw objectief koopt, met bijvoorbeeld diameter ø 72 mm, hoef je niet alle filters opnieuw te kopen, maar alleen een nieuwe 72mm filterhouder adapterring voor je nieuwe objectief. Dit scheelt veel geld.

Een ander voordeel is dat de vierkante filters in de filterhouder op en neer geschoven kunnen worden. Bij een kleurverloopfilter of grijsverloopfilter kun je dus helemaal zelf de gradatie bepalen door het filter omhoog of omlaag te schuiven in de houder.

Meerdere filters tegelijk

Daarnaast kunnen ook meerdere filters tegelijk in de filterhouder geplaatst worden. Daardoor kun je aan verschillende delen in het beeld verschillende effecten geven. Denk aan een ondergaande zon, waarbij je de lucht accentueert met oranje en het landschap met een andere kleur.

Filterhouders

Er zijn twee filterhouders beschikbaar: het normale model, waar tot drie filters gelijktijdig in kunnen, en de groothoek filterhouder, die ook bij lenzen met meer groothoekbereik (tot ca. 18mm bij een normale SLR camera) geen vignettering vertoont.

Filter bestellen?

Dat kan heel gemakkelijk via Camerafilterstore.nl, dè specialist in filters en camera-accessoires. U vindt er alles van tassen tot accu’s, statieven, filters accessoires en nog veel meer.